Het omslachtige strikken van de veters aan zijn schoenen zou Whitcomb Leonard Judson zo hebben geërgerd dat hij op zoek ging naar een alternatief – en 125 jaar geleden de ritssluiting uitvond. De ontwikkeling werkte pas echt na zijn dood. Verhaal van een ingenieuze uitvinding die op acht punten een revolutie teweegbracht in het dagelijks leven.
Vanaf het midden van de 19e eeuw probeerden een aantal uitvinders een eenvoudige bevestigingsmethode voor schoenen en kleding te bedenken. De Amerikaanse fabrikant Elias Howe was de eerste die in 1851 patent aanvroeg op een doorlopende kledingsluiting. Zijn uitvinding was echter te omvangrijk en had geen praktisch nut. Alleen Withcomb Leonard Judson kreeg het in 1890 onder de knie. Moe van het strikken van schoenveters, kwam de licht te dikke handelsreiziger en multi-uitvinder uit Chicago op het idee om twee metalen kettingen in schoenen te naaien en deze te verbinden met een schuifregelaar.
Op 29 augustus 1893 diende Judson een patent in voor zijn klittenbandsluiting, die hij de ‘gesplocker’ noemde. In hetzelfde jaar presenteerde hij zijn uitvinding aan het publiek op de Chicago World’s Fair. Maar er kwam geen geweldige respons.
Een jaar later opende Judson de “Walker Universal Fastener Company” in Hoboken bij New York – de eerste ritsfabriek ter wereld. En ook deze keer was het geen succes. De sluiting was nog niet volledig ontwikkeld, zat vaak vast en ging meestal niet meer open.
De definitieve doorbraak kwam pas twee decennia later. De Amerikaanse ingenieur Gideon Sundbäck uit Zweden verbeterde de uitvinding van Judson en gaf de ritssluiting tot op de dag van vandaag zijn bijna onveranderde uiterlijk: twee flexibele stroken stof, aan elke kant waarvan een rij metalen tanden – later gemaakt van plastic – door een wig tegen elkaar gedrukt en verslaafd. Het toch al spreekwoordelijke ritssysteem. In 1917 patenteerde Sundbäck zijn “Separable Fastener” in de VS.
In 1923 kocht de Zwitserse industrieel Martin Othmar Winterhalter het Amerikaanse patent van Sundbäck. Hij perfectioneerde de sluiting, die bestond uit kralen en klembekken, en verving ze door de ribben en groeven die vandaag de dag nog steeds gebruikelijk zijn – vandaar de naam van zijn bedrijf RiRi. Nadat hij in de machinebouw was geslaagd, richtte Winterhalter in 1924 en drie jaar later in Wuppertal een fabriek voor ritssluitingen op in Halle an der Saale. Ten slotte vond hij in 1929 het spuitgietproces uit voor de productie van spuitgegoten kettingen van kunststof en metaal. De rits zou nu in massaproductie kunnen gaan.
Een normale ritssluiting bestaat uit een tiental onderdelen. En zo werkt een ritssluiting: Een rij fijne tanden (tanden) van messing, aluminium of kunststof worden in een spuitgietproces aan twee stroken stof bevestigd. Met behulp van het schuifmechanisme worden de tanden in elkaar gehaakt en weer losgelaten.
Ritsen zijn niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. Ze worden genaaid in broeken, jassen, beddengoed, schoenen en tenten. Tegenwoordig is er een schat aan assortimenten, kleuren, schuifregelaars en functies van het wonder met het haakje.
In het begin waren er kleine hoeveelheden, maar de triomf van de praktische sluiting was niet meer te stoppen. Volgens schattingen van experts wordt er alleen al in Duitsland jaarlijks zo’n 70 miljoen meter ritssluitingen geproduceerd. De twee belangrijkste producenten op de markt, die ongeveer 11,2 miljard euro waard zijn, komen uit Azië, waar de meeste ritsen worden verkocht: de bedrijven YKK uit Japan en SBS uit China delen meer dan de helft van de wereldwijde ritsmarkt in felle concurrentie Business of Fashion tijdschrift rapporten.